De luchtbel Vlaanderen

Om een vriend te kunnen worden, moest men voorbij schild. 'Skild en vriend': schild was hier het toverwoord, want de uitspraak van vriend was geen groot probleem. Nu is 'Vlaams' het toverwoord. Alles wat 'Vlaams' is, is goed. Wie Vlaams is, kan een vriend worden. Wie het niet is, kan zo goed mogelijk proberen om het te zijn. Het leeft zo sterk dat er op 10 juli een 'vlaamse sociale beweging' boven het doopfont wordt gehouden. De Grote Tovenaar Stevaert zei: 'het socialisme zal gezellig zijn, of zal niet zijn'. De eerstvolgende socialist in de Vlaamse regering zal zeggen: 'het socialisme zal Vlaams zijn, of zal niet zijn'...

Het mag dus duidelijk zijn dat Vlaanderen een belangrijk thema was in de verkiezingen. Maar of het dat ook nog is, is maar de vraag. Een andere vraag is die of Vlaanderen het monopolie van rechts wordt?
Een Vlaamse sociale beweging is misschien wel een goed idee, om aan te tonen dat medemenselijkheid en sociale inzet ook Vlaamse eigenschappen kunnen zijn. De VSB* is eigenlijk niet zo'n sexy afkorting als CD&V of Open VLD, laten we die afkorting maar meteen een positieve invulling geven: de Vlaming als een sociaal beestje.

Wat voor beestje? Maar een leeuw is toch niet uit Vlaanderen? Een spitssnuitdolfijn maakt meer kans om uit Vlaanderen te komen dan een leeuw. Laten we gewoon stellen dat één diersoort in zijn eentje niet overleeft, dat er een sociale samenhang onder de dieren is en dat er dus zowel Vlaamse berbereenden, koeien, rupsen en vleermuizen zijn. (En kevers die een kwalijke geur verspreiden.)

Vlaamse politiekers hebben er een handje van weg om van 'het beste', 'het enige' te maken. Als men vermoedt dat iets of iemand goed is, dan bevordert men dat meteen tot 'het beste'. Ten opzichte van de rest is het ook nog 'het enige'. Een paar voorbeelden. Het Vlaams Belang is het 'enige' alternatief. Ahum. De eenzame, gekooide leeuw om het zo maar eens te zeggen. Maar het Vlaams Belang heeft geen momopolie. Dedecker had maar één optie en hij vindt zichzelf de enige politicus met gezond verstand. Yves Leterme is de enige kandidaat premier. Maar ook de andere partijen hebben de gewoonte om alles wat zij binnenskamers als 'het beste' beschouwen, ook meteen als 'het enige' te benoemen.

In het dierenrijk Vlaanderen worden natuurlijk verschillende talen gesproken. Wij Vlamingen zijn sterk in talen. Waarom vinden we het dan zo'n probleem wanneer anderen die in Vlaanderen komen wonen geen Vlaams spreken? Worden we dan in onze eer gekrengd of zo? We kunnen toch juist onze talenkunde tentoon spreiden? En wat met de grote hoeveelheden woorden Engels die we lenen? Merde, we laten ons weer ongemerkt bij de neus nemen. Inderdaad, de 'Vlaamse luchtbel' gaat ook over kosmonauten Lernout & Hauspie. Mensen die aan hun vergaderingstafel uitblonken, maar die zich ten opzichte van het buitenlandse excellenties, en dan vooral tegenover de Amerikaanse marketing-koningen, zichzelf zwaar hadden overschat.

Zo iemand wordt nu Vlaamse eerste minister. Mijnheer Kris Peeters is de beste keuze aan de tafel van de partijraad van de CD&V. Is hij daarmee ook de beste keuze voor Vlaanderen? Hij is niet eens verkozen. In zijn beleid als minister van leefmilieu en nog een aantal zaken, heeft hij niet uitgeblonken. Hij heeft zelfs gefaald. Het klimaatdebat is niet in daden omgezet. Het Pax Electrica is een flop. Zijn milieubeleid een ramp. Zijn sociaal beleid ongehoord. En Mevrouw Vervotte laat een aantal belangrijke sociale dossiers onafgewerkt in de Vlaamse regering achter. Haar opvolger zal zich eerst weer moeten inwerken. Wat dit het antwoord van Mevrouw Vervotte op de stem van de kiezer? De Vlaamse regering dient meer en meer als springplank voor de federale regering en als strategisch instrument om campagne mee te voeren.

De stem van de kiezer is niet gehoord. Of hij nu 'skild' of 'schild' zegt, dat zijn toch maar woorden. Net zoals 'behoorlijk bestuur' of 'Vlaanderen'. Die klinken goed in een debat vóór de verkiezingen. Na de verkiezingen moet je gewoon meedelen wie Vlaams minister president wordt alsof je het weerbericht voorleest: hooguit belangrijk binnen de context van enkele dagen. Bart Somers of Kris Peeters, wat maakt het uit. De mensen hebben een voltijdse dagtaak aan de promotie van 'Vlaanderen'. De rol van NV-A zal volgende week wel ergens bekend gemaakt worden. Kris Peeters mag meteen zijn Miss Vlaanderen benoemen, ze hoeft niet eens verkozen te worden.

Minister Peeters was de beste en de enige kandidaat binnen zijn partij om Mijnheer Leterme als hoofd van de Vlaamse regering op te volgen. En toch is dit een ernstige vergissing van de CD&V. Zij waren immers ook de beste en de enige winnaars van de verkiezingen. Alle andere partijen zijn nu eigenlijk aangewezen op het voeren van opositie tegen CD&V. Mijnheer Dedecker omdat hij zo geboren is. Alle anderen omdat hun rol te klein is om mee te wegen op het beleid. CD&V is de grootste in Vlaanderen, maar ze zijn dan ook de enige tegenover de vijand Wallonië. En de Waalse partijen zeggen: "Als gij geen vrienden wilt zijn, dan regeren wij niet met u". Dat is de achillespees van de CD&V: hun succes wordt op die manier hun ongeluk. Maar laten we niet vooruit lopen op de feiten. Voorlopig is CD&V nog aan zet, maar er geraken hoe langer hoe meer schaakstukken geblokkeerd.

Meer Vlaanderen zal niet meteen in de nieuwe federale regering kunnen ontstaan. Dan is de vraag: hoe kunnen we Vlaanderen versterken vanuit haar huidige bevoegdheden in de eigen regering. Door Kris Peeters aan het hoofd te zetten? Tarara. Een technocraat als Kris Peeters had beter federaal premier kunnen worden. Als mijnheer Leterme het meent met een sterk Vlaanderen, dan bleef hij Vlaams eerste minister. En daar spat de Vlaamse luchtbel uiteen. Meer inhoud geven aan Vlaanderen doet men niet door symbolische bevoegdheden in het postvakje Vlaanderen te stoppen of door een V te steken in alle afkortingen. Goed bestuur is niet het uittekenen van een of andere utopie of het vertellen van een mooi verhaal over een Vlaamse prins met een mooie lach op een Vlaams wit paard.

* Zoek eens op 'Verenigde Staten van België': heeft echt bestaan!

** 'de Vlaamse luchtbel': Zowel in Vlaanderen als in Europa is er enorm veel aandacht voor structuren en maar weinig voor democratie en voor praktische en inhoudelijke thema's. Die thema's worden her en der wel uitgewerkt, maar nauwelijks geregistreerd door de camera. Om tot betere beslissingen te komen, wil men steeds maar nieuwe structuren. In de praktijk blijkt echter dat deze nieuwe structuren leiden tot meer verwarring en minder goede beslissingen...

Is er een alternatief? Natuurlijk!

Meer Vlaanderen zou kunnen betekenen een visie ontwikkelen voor de Vlaamse gemeenschap, die rekening houdt met de realiteit van alle inwoners, ook de mensen zonder papieren of een indrukwekkend ogend diploma. Een samenleving die mensen niet opdeelt volgens nationaliteit, die niet links of rechts seperatitisch is omdat Vlaanderen beter klinkt dan Wallonië. Die de schoonheid van luchtbellen relativeert aan de hand van hun houdbaarheid. Een visie en een project rond duurzame energie, rond knelpuntberoepen, rond migratie, sociale antwoorden op de wereldeconomie, op de vergrijzing, op de verstedelijking.

In plaats van de structuren voortdurend te veranderen, zou men beter met een grote betrokkenheid van mensen uit het middenveld en mensen met heel veel praktijkervaring, goede antwoorden zoeken op reële problemen en er niet altijd het woordje Vlaams voor willen plaatsen, alsof daarmee het probleem weg is. Om de oorzaak van de problemen juist te zien, moeten we toegeven dat we in niet alles de besten zijn. Dan moeten we de anderen leren kennen en een goed beeld te krijgen van wie we zelf zijn, wat onze plaats in de wereld is. Dan kunnen we leren samenwerken met het behoud van onze eigenheid. Dan is Vlaanderen geen luchtbel. Dan is Vlaanderen een samenleving met zicht op de wereld.